Wegańskie kosmetyki – co to oznacza?

Coraz częściej na półkach drogerii można spotkać wegańskie produkty kosmetyczne, na przykład wegańskie kosmetyki do makijażu. Kategoria produktów z tego typu deklaracją rośnie w siłę. Co dokładnie oznacza, że kosmetyk jest wegański, jakie składniki zawiera i czym się charakteryzuje?

Pojawiające się na produktach kosmetycznych oznaczenia i certyfikaty „wegański”, „vegan”, „vege” mogą mieć związek z powieksząjącą się grupą osób, przechodzących na weganizm i poszukujących nowych „roślinnych” rozwiązań. Weganizm to nie tylko dieta, ale również styl życia, który przejawia się na wielu płaszczyznach. Osoby określające się jako weganie nie jedzą mięsa, ani produktów pochodzenia odzwierzęcego, rezygnują z odzieży wykonanej np. z wełny czy skórzanego obuwia. Szukają również kosmetyków, które spełniają ich oczekiwania w tym zakresie. Wiele osób, dla których weganizm to styl życia, poszukuje produktów pochodzenia roślinnego.

Wegański kosmetyk – czyli jaki?

Na początek warto podkreślić, że aktualnie nie istnieje prawna definicja wegańskości i produktu wegańskiego. Kosmetyk wegański nie jest tożsamy z kosmetykiem naturalnym kosmetykiem czy organicznym.

Przeczytaj: Kosmetyk naturalny – co to znaczy?

Bazując na samej idei weganizmu oraz na definicjach stworzonych przez jednostki certyfikujące wegańskie produkty kosmetyczne, można określić, jakie cechy powinny posiadać tego typu produkty. Przede wszystkim kosmetyk wegański to produkt, który został wyprodukowany bez użycia składników odzwierzęcych (pochodzenia odzwierzęcego) i nie miał z nimi żadnej styczności.

Co zawiera wegański kosmetyk?

Tak naprawdę, jeśli mowa o tym co składa się na wegański kosmetyk, nie ma tutaj ograniczeń. Takie produkty często skupiają się na zawartości surowców roślinnych, jednak nie jest to reguła.

Przy kosmetykach określonych mianem „vege” warto skupić się na tym, czego nie znajdziemy w składzie. Takie produkty nie zawierają składników zwierzęcych ani odzwierzęcych. Oznacza to, że nie znajdziemy tam surowców mlecznych, tłuszczy zwierzęcych, produktów pochodzenia pszczelego czy barwników pozyskiwanych ze zwierząt.

Skupiając się na konkretnych składnikach, kosmetyki wegańskie nie zawierają np. kolagenu (INCI: Collagen) i elastyny (INCI: Elastin), które spotykane są w kremach nawilżających i przeciwzmarszczkowych. Kolagen pozyskiwany jest ze skór ryb, natomiast elastyna jest białkiem pochodzenia zwierzęcego. Kolejnym szeroko stosowanym w przemyśle kosmetycznym składnikiem, który nie może być wykorzystany w kosmetykach vege, jest lanolina (INCI: Lanolin). Jest to wosk pozyskiwany od ssaków posiadających wełnę, których gruczoły łojowe wydzielają właśnie lanolinę. Lanolina stosowana jest w kosmetykach do pielęgnacji skóry i włosów jako emolient. Tworzy na powierzchni skóry i włosów okluzję nieciągłą, która zapobiega nadmiernemu odparowywaniu wody z powierzchni, przez co wykazuje działanie pośrednio nawilżające. To tylko niektóre z nielicznych przykładów. Substancji, które mają pochodzenie zwierzęce czy odzwierzęce, w przemyśle kosmetycznym jest wiele.

Część z nich, które naturalnie są pochodzenia zwierzęcego lub odzwierzęcego, w kosmetykach mogą występować również w postaci syntetycznej. Oznacza to, że nie zostały pozyskane bezpośrednio od zwierząt, tylko wyprodukowano je w laboratorium. Takie składniki można spotkać w perfumach. Przykład? Ambra czy piżmo, czyli surowce odzwierzęce, obecnie stosowane w postaci syntetycznej. Podobnie witamina A, która może mieć różne pochodzenie np. z ryb, ale może być też produkowana syntetycznie.

W kosmetykach wegańskich również składniki pomocnicze, wykorzystywane w produkcji, nie powinny być pochodzenia zwierzęcego. Na przykład nie powinno stosować się przy produkcji enzymów z jaj czy mleka, nawet pomimo ich braku w produkcie końcowym.

Jednostki certyfikujące – jakie dodatkowe kryteria musi spełniać vege kosmetyk?

Na rynku dostępne są liczne inicjatywy, jak certyfikaty i wytyczne organizacji pozarządowych. Każde z nich ustalają swoje własne kryteria, na podstawie których certyfikują dany produkt jako wegański, nadając mu odpowiednie oznakowanie umieszczane na opakowaniu. Ułatwia to zidentyfikowanie wegańskiego kosmetyku wśród innych. Jednak nie tylko produkty certyfikowane mogą być określone jako vege. Taką deklarację może umieścić na produkcie producent, który stosuje swoje własne kryteria. Podstawą jest brak składników pochodzenia zwierzęcego lub odzwierzęcego, ale kryteria mogą również wykraczać poza ten zakres.

Większość jednostek certyfikujących produkty wegańskie wymaga, aby sam produkt i jego składniki nie były poddane żadnego rodzaju testom na zwierzętach. Ale tu przypominamy – żadne produkty kosmetyczne, które znajdują się na rynkach europejskich, nie mogą być testowane na zwierzętach. W Unii Europejskiej od 2004 r. obowiązuje zakaz testowania na zwierzętach produktów, a od 2009 r. także składników kosmetycznych. Co więcej, od 2013 r. bezprawna jest sprzedaż kosmetyków, których komponenty były w ten sposób testowane.

Niektóre z jednostek certyfikujących stosują dodatkowe kryterium dla produktów wegańskich. Np. The Vegan Society wymaga, aby rozwój i produkcja GMO nie obejmowały genów zwierzęcych, ani substancji pochodzenia zwierzęcego. Według Vegan Society produkty, które zawierają GMO, powinny być oznaczone.

Najczęściej spotykanymi na rynku polskim są znaki The Vegan Society i Viva!

Czytaj więcej

Fenomen witaminy C w kosmetykach