Wąkrotka azjatycka – kosmetyczny sukces gotu kola

składnik aktywny w kosmetykach

Od kilku lat na rynku kosmetycznym można zaobserwować zainteresowanie konsumentów produktami zawierającymi w składzie ekstrakty pozyskiwane z roślin rosnących lokalnie jak i roślin egzotycznych. Niesłabnącą popularnością cieszy się wąkrotka azjatycka (Centella asiatica L.) zwana także Gotu kola lub tygrysim zielem (Tiger grass). Wąkrotka azjatycka jest również określana akronimem Cica (Centella asiatica), dlatego na niektórych opakowaniach kosmetyków kryje się właśnie pod taką nazwą.
Jest to roślina wieloletnia z rodziny Apiaceae (selerowatych). Rośnie na terenach Azji, Ameryki Południowej, Australii, Madagaskaru i na Sri Lance. Wąkrotka azjatycka znana i stosowana jest od setek lat w indyjskiej i chińskiej medycynie ludowej do leczenia ran, oparzeń, łuszczycy i problemów układu pokarmowego. Dzięki tym tradycyjnym zastosowaniom i wiedzy ludowej z dalekiego wschodu wykryto jej potencjał do kosmetycznych zastosowań [1,2].

Skład chemiczny gotu kola

Szereg właściwości kosmetycznych, które oferuje Centella asiatica, wynika z jej składu chemicznego. Związki odpowiedzialne za dobroczynny wpływ wąkrotki azjatyckiej na skórę to przede wszystkim [1,2]:

Wymienione związki triterpenowe – azjatykozyd, madekasozyd oraz kwas azjatykowy i kwas madekasowy, stanowią substancje aktywne, dominujące w składzie chemicznym wąkrotki azjatyckiej. Nadają jej szereg właściwości kosmetycznych oraz działanie lecznicze. Ekstrakty roślinne pozyskiwane z Centella asiatica i wyizolowane pojedyncze związki wykorzystywane są m.in. w przemyśle farmaceutycznym (opatrunki, maści, kremy przyspieszające gojenie się ran). Na rynku dostępne są również suplementy diety zawierające Centella asiatica, które stosowane są w celu poprawy pamięci, jakości snu i poprawy trawienia [2,3].

Właściwości wąkrotki azjatyckiej

Dzięki obecności związków triterpenowych, witamin i kwasów fenolowych, Centella asiatica wyróżnia się silnymi właściwościami przeciwutleniającymi i przeciwrodnikowymi. Ekstrakty z wąkrotki azjatyckiej chronią komórki skóry przed negatywnymi skutkami działania wolnych rodników (np. promieniowanie UV), co efektywnie opóźnia procesy fotostarzenia skóry. Aktywność przeciwutleniająca ekstraktu z Centella asiatica jest porównywalna do aktywności przeciwutleniającej witaminy C, co dowodzi, że ta dalekowschodnia roślina jest naprawdę silnym antyoksydantem. W dermatologii i kosmetologii wąkrotka azjatycka wykorzystywana jest w produktach minimalizujących oznaki starzenia się skóry, przywracających jędrność i elastyczność skóry, tzw. produktach anti-aging (przeciwstarzeniowych). Centella asiatica od wielu lat nazywana jest zielem młodości i długowieczności właśnie ze względu na swoje właściwości [2-4].
Badania w modelach in-vitro i in-vivo wykazały, że wąkrotka azjatycka stymuluje proces syntezy kolagenu typu I (zapewnia skórze jędrność i elastyczność) i typu III (bierze udział w zabliźnianiu ran), pobudza proliferację fibroblastów (jeden z etapów gojenia się ran), co w konsekwencji przekłada się na poprawę procesu regeneracji skóry [5]. Dlatego też jedną z głównych właściwości Centella asiatica jest zdolność do redukcji blizn skórnych. Kwasy triterpenowe (kwas azjatykowy, madekasowy) odpowiedzialne są za właściwości łagodzące, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne wąkrotki azjatyckiej. Składnik ten zmniejsza widoczne zmarszczki i zapobiega powstawaniu nowych. Dodatkowo zwiększa syntezę kwasu hialuronowego, co wzmacnia funkcje barierowe skóry oraz poprawia jej nawilżenie.
Ekstrakty z Centella asiatica można często spotkać w składzie kosmetyków redukujących rozstępy i minimalizujących cellulit (np. balsamy, kremy). Wynika to z właściwości antycellulitowych Centella asiatica.
Ekstrakty pozyskiwane z tej rośliny wpływają na poprawę mikrokrążenia skórnego, działają ochronnie na ścianki naczyń krwionośnych, poprawiając ich elastyczność oraz zmniejszają przepuszczalności naczyń włosowatych [2].
Zbadano, że ekstrakty z Centella asiatica posiadają właściwości przeciwdrobnoustrojowe w stosunku do niektórych gatunków bakterii (np. Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Proteus vulgaris) i grzybów (np. Aspergillus niger, Candida albicans). Współcześnie obserwuje się również powrót do tradycyjnych metod leczenia poprzez wykorzystanie cennych związków chemicznych zawartych w roślinach. Na przykład wyciąg wodny z Centella asiatica, dzięki zawartości odpowiednich triterpenów, wykazuje działanie przeciwłuszczycowe, co pozwala stosować tę roślinę w leczeniu i pielęgnacji skóry zmienionej chorobowo [1-5].

Wąkrotka azjatycka w kosmetykach

Biorąc pod uwagę szereg dobroczynnych właściwości Centella asiatica na skórę, składnik znalazł zastosowanie np. w kosmetykach do pielęgnacji twarzy i ciała (toniki, pianki do mycia, płyny micelarne, kremy, balsamy do ciała), do makijażu (bazy pod makijaż, fluidy, korektory) i w produktach myjących (szampony, żele pod prysznic). Producenci kosmetyków, odpowiadając na zainteresowanie konsumentów, chętnie wzbogacają swoje produkty o ekstrakty wodne, proszkowe lub olejowe pozyskiwane z Centella asiatica (głównie z liści). Według nomenklatury INCI, służącej do oznakowania składników kosmetycznych na etykiecie, Centella asiatica występuje w kosmetykach między innymi pod nazwami:

Słownik nazw składników kosmetycznych do stosowania na etykietach produktów kosmetycznych przewiduje więcej nazw, niż te wymienione powyżej, pod którymi wąkrotka azjatycka może znaleźć się w składzie kosmetyku. Wąkrotka azjatycka jest aktualnie jedną z ciekawszych roślin i często występuje w kosmetykach ze względu zainteresowanie konsumentów składnikami pochodzenia roślinnego oraz przykładanie większej uwagi do pielęgnacji skóry.

Źródła danych

skład inci

czytaj więcej

Zmiana składu INCI kosmetyku – czym jest spowodowana?

Analizuj składy kosmetyków!

Aplikacja dostępna jest na telefonach z system Android oraz iOS. Wystarczy, że klikniesz poniżej w jeden z wybranych systemów, a zostaniesz przeniesiony bezpośrednio do sklepu, by móc pobrać aplikację na swój telefon.