Retinol - czym jest i jak działa? Właściwości i zastosowanie

Retinol to składnik, który jest stosowany w kosmetykach od bardzo dawna, ostatnio ponownie zyskał na popularności. Szczególnie w sezonie jesienno-zimowym można zaobserwować zwiększone zainteresowanie tym składnikiem. Wyróżnia się wśród surowców kosmetycznych swoim unikalnym i skutecznym działaniem na skórę. Retinol jest aktywnym składnikiem, który może wywołać bardzo pozytywne skutki, ale ma też drugą stronę medalu. Na czym polega fenomen retinolu? Czy jest to składnik dla każdego? Na co zwrócić uwagę podczas stosowania retinolu?

Retinol – co to za składnik?

Retinol (INCI: Retinol) to składnik, który stosowany jest w kosmetykach od lat 70 XX wieku. Jest najbardziej popularną formą witaminy A, która wykazuje bardzo wysoką skuteczność działania w kosmetykach. Zazwyczaj w produktach stosowana jest jego syntetyczna forma. Jest częścią grupy składników – retinoidów, które mają długą kosmetyczną historię. Retinoidy działają w bardzo podobny sposób, jednak mogą różnić się intensywnością oddziaływania na organizm w zależności od formy. Retinoidy, aby przekształcić się do kwasu retinowego – aktywnej formy, pokonują pewną „drogę”. Im mniej przemian, tym efektywniejsze działanie. Najłagodniejszą formą są estry retinylu (INCI: Retinyl Palmitate, Retinyl Propionate, Retinyl Acetate), które mają również najmniej skuteczne działanie. Estry retinylu przekształcają się w retinol, który następnie przechodzi w retinal (INCI: Retinal), a następnie w kwas retinowy, który wykazuje najbardziej efektywne działanie. Występuje on tylko w produktach leczniczych, nie znajdziemy go w kosmetykach, ponieważ jego działanie wychodzi już poza zakres kosmetyczny, a jego stosowanie powinno być kontrolowane przez lekarza.

Jak działa retinol i jakich efektów oczekiwać?

Proces starzenia się w skórze rozpoczyna się między 25, a 30 rokiem życia. Wraz z wiekiem w naszej skórze ubywa białek – kolagenu i elastyny, wynika to z obniżonej aktywności komórek odpowiedzialnych za ich produkcję. Efektem zmniejszonej ilości kolagenu i elastyny jest stopniowa utrata elastyczności i jędrności skóry, a tym samym pojawienie się zmarszczek. Na proces starzenia się skóry wpływa również zmniejszająca się wraz z wiekiem ilość kwasu hialuronowego, który wiąże wodę w skórze właściwej. Mniejsza ilość kwasu hialuronowego w skórze skutkuje utratą jędrności i nawilżenia. Proces starzenia się skóry jest nieunikniony, natomiast można go znacznie opóźnić, a jednym ze sposobów jest stosowanie produktów z retinolem. Retinol jest cenionym składnikiem wpływającym na ochronę przed starzeniem się skóry. Istnieje wiele badań, które potwierdzają wpływ retinolu na skórę. Większość z tych badań wykazuje znaczne zmniejszenie widoczności zmarszczek. Jak działa retinol? Jednym z mechanizmów działania tego składnika in vitro jest hamowanie enzymu, który odpowiada za rozkład kolagenu. Kolagen odpowiada między innymi za nadawanie naszej skórze jędrności, a wraz z wiekiem zdolność jego produkcji spada. Retinol wpływa na poprawę jędrności, wygładzając zmarszczki oraz poprawiając strukturę skóry.[1] Retinol wykazuje również działanie antyoksydacyjne, pomagając zapobiegać uszkodzeniom spowodowanym przez wolne rodniki[2]. Wolne rodniki mogą być wytwarzane przez różne czynniki zewnętrzne np. promieniowanie UV, palenie papierosów, zanieczyszczenia powietrza. Wzrost wolnych rodników w skórze to jedna z przyczyn starzenia się skóry. Dlatego działanie retinolu jako składnika przeciwutleniającego dodatkowo potęguje ochronę skóry przed starzeniem. Retinol posiada także właściwości złuszczające. Przyspiesza naturalny proces złuszczania naskórka, dzięki temu przyczynia się do niwelowania widoczności drobnych, powierzchniowych przebarwień. Składnik ten można więc znaleźć w kosmetykach poprawiających koloryt skóry, niwelujących widoczność przebarwień czy złuszczających. W warunkach in vitro udowodniono wpływ retinolu na melanocyty, czyli komórki produkujące pigment/barwnik w skórze[3]. Cera bez przebarwień i z ujednoliconym kolorytem wygląda zdrowiej i młodziej.

Retinol – czy dla każdego?

Retinol jest jednym ze składników, który nie jest polecany dla każdego. Nie powinno stosować się retinolu w ciąży. Stosowanie retinoidów w trakcie ciąży należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Retinoidy mogą występować w różnych produktach: w spożywczych, suplementach, lekach, a także w kosmetykach. Łączna dawka przyjmowana i aplikowana w trakcie ciąży powinna być kontrolowana. Zanim więc użyjesz jakikolwiek produkt (także kosmetyk) z retinoidami omów to ze swoim lekarzem.

Przeciwwskazaniem do stosowania retinolu może być też wrażliwa skóra. Składnik ten może powodować wysuszenie, zaczerwienienie oraz podrażnienia. Osoby posiadające bardzo wrażliwą skórę powinny wykonać próbę i zobaczyć czy dobrze reagują na retinol. Brak tolerancji tego składnika nie jest zjawiskiem częstym, zależy to od indywidualnych predyspozycji.

Stosowanie retinolu – na co zwrócić uwagę?

Retinol jest silnie działającym składnikiem, który może wywołać przesuszenie, łuszczenie się i podrażnienie skóry. Dlatego ważne jest, aby wdrażać go do swojej pielęgnacji metodą małych kroków. Retinol stosuje się w kosmetykach w określonych stężeniach. Na rynku możemy spotkać produkty z różnym stężeniem retinolu od niskich po wyższe, najczęściej występujące to od 0,2% do 2%.

Zazwyczaj na produkcie znajdziemy dokładne informacje i wskazówki producenta odnośnie stosowania. Produkty różnią się między sobą formą czy stężeniem aktywnych składników, dlatego producenci wiedzą najlepiej jak powinny być stosowane. Zawsze należy stosować kosmetyk zgodnie z zaleceniami i rekomendacjami producenta!

Na początku nie zaleca się stosowania retinolu codziennie, tylko wprowadzanie go do swojej pielęgnacji stopniowo np. stosując co drugi dzień. Efekty jakie przynoszą produkty z retinolem często zauważalne są dopiero po kilku miesiącach regularnego stosowania, dlatego w przypadku tego składnika należy uzbroić się w cierpliwość.

Ze względu na fakt, że retinoidy zwiększają wrażliwość skóry na promieniowanie UV zalecane jest stosowanie ich w pielęgnacji wieczornej. Natomiast w dzień stosowanie produktów z filtrami przeciwsłonecznymi, bez względu na to czy jest pochmurnie czy świeci słońce – zawsze część promieniowania UV będzie do nas docierała.

Należy obserwować reakcję skóry. Jeśli stanie się zaczerwieniona, przesuszona lub podrażniona należy przerwać stosowanie produktu. W przypadku wątpliwości związanych ze stosowaniem kosmetyków z retinolem warto skonsultować się ze specjalistą – dermatologiem czy kosmetologiem, którzy mogą doradzić jaki produkt najlepiej sprawdzi się przy danej skórze.

Roślinna alternatywa retinolu- Bakuchiol

W ostatnim czasie na sklepowych półkach możemy znaleźć alternatywę dla retinolu marketingowo nazywaną „roślinnym retinolem”. Jest to składnik, który pozyskiwany jest z nasion i liści azjatyckiej rośliny Psoralea Corylifolia – Bakuchiol. Składnik ten nie należy do grupy retinoidów, natomiast wykazuje bardzo podobne działanie do retinolu. Jest to stosunkowo nowy składnik na rynku surowców kosmetycznych, dlatego nie ma tak wielu badań potwierdzających jego działanie np. na hamowanie degradacji kolagenu, jak w przypadku retinoidów. Natomiast stosując Bakuchiol możemy oczekiwać takich efektów jak np. wygładzenie skóry i redukcja drobnych zmarszczek. ”Roślinny zamiennik” jest łagodniejszy dla skóry i nie uwrażliwia jej na działanie promieniowania UV. Należy obserwować reakcję skóry. Jeśli stanie się zaczerwieniona, przesuszona lub podrażniona należy przerwać stosowanie produktu.