Skóra to największy organ naszego organizmu, oddziela nas od świata zewnętrznego, a jej głównym zadaniem jest chronić organizm przed tym, co szkodliwe. Jest do tego zadania dobrze przystosowana przede wszystkim dzięki swojej budowie. To dwuwarstwa lipidowa o unikalnych właściwościach, dzięki miedzy innymi, takim komponentom, jak ceramidy.
Ceramidy naturalnie występują w naskórku oraz są częstym składnikiem produktów kosmetycznych. Skoro już je posiadamy, to po co są dodawane do kremów? Jaka jest ich rola?
Ceramidy, a bariera ochronna skóry
Ceramidy naturalnie występujące w naskórku, to grupa organicznych związków chemicznych nieleżących do sfingolipidów. Są one syntetyzowane z fosfolipidów i glikoceramidów przez komórki naskórka, czyli keratynocyty. Ceramidy są przede wszystkim syntetyzowane w retikulum endoplazmatycznym (ER) warstwy kolczystej naskórka. Chemicznie składają się z zasady sfingoidowej, która jest długołańcuchowym aminoalkoholem oraz kwasów tłuszczowych połączonych wiązaniem amidowym. Podczas wędrówki komórek naskórka w kierunku powierzchni skóry, ceramidy uwalniane są na zewnątrz tych komórek, tworząc ciągły film między korneocytami (martwymi komórkami zewnętrznej warstwy naskórka) tworząc tzw. cement międzykorneocytowy. Oprócz ceramidów, w cemencie znajdziemy także cholesterol i różne kwasy tłuszczowe. Wszystkie te składniki razem sprawiają, że warstwa rogowa naskórka jest szczelna.
W skórze zidentyfikowano dotychczas dziewięć ceramidów, każdy z nich składa się ze sfingozyny lub jej pochodnych oraz długołańcuchowego kwasu tłuszczowego.
Jakie funkcje pełnią ceramidy w skórze?
- Utrzymują spójności warstw komórkowych naskórka – tworzą cement międzykorneocytowy. Zapewniają sztywność warstwy rogowej naskórka.
- Utrzymują tzw. rezerwy wodne – dzięki organizacji w dwuwarstwy lipidowe, pomiędzy którymi dochodzi do retencji (zatrzymania) wody pozakomórkowej.
Co to oznacza w praktyce? Naskórek nie przepuszcza wody zapobiegając jej nadmiernemu parowaniu – kontroluje transepidermalną utratę wody (TEWL). Woda, pozostając w skórze nadaje jej odpowiednią elastyczność, gładkość oraz napięcie. Jakiekolwiek uszkodzenie bariery naskórkowej oznacza nadmierną utratę wody, brak równowagi tzw. homeostazy, co obserwujemy jako suchość skóry i skłonność do podrażnień. Ponadto, z wiekiem i pod pływem czynników zewnętrznych (starzenie zewnątrzpochodne), jak promieniowanie UV, stres, zanieczyszczenia, zmniejsza się ilość lipidów (między innymi ceramidów) w naskórku. Bariera, jaką jest naskórek, przestaje właściwie wypełniać swoje funkcje ochronne. Proces rogowacenia jest zaburzony, naskórek staje się cieńszy i suchy.
Ceramidy w pielęgnacji
Ceramidy występują w przyrodzie tylko w śladowych ilościach, stąd zainteresowanie ich syntezą. Udowodniono, że mieszanina ceramidów reguluje funkcję barierową: istnieje liniowa zależność między całkowitą ilością sfingolipidów usuniętych z warstwy rogowej naskórka a stopniem degradacji jego zdolności barierowych. Bariera naskórkowa odgrywa ważną rolę w starzeniu się skóry, w przebiegu procesów zapalnych w skórze, łuszczycy i atopowym zapaleniu skóry i jest przedmiotem intensywnych badań.
Ceramidy od wielu już lat stanowią podstawę w pielęgnacji. Najpierw dodawano je do produktów przeznaczonych do pielęgnacji skór problemowych, np. z atopią, nadwrażliwością czy nadmierną suchością. Sprawdzały się w tych produktach, ponieważ odpowiadały na problem, jakim jest w tych przypadkach nadmierna utrata wody. Później zaczęto stosować je szerzej. W pielęgnacji przeciwstarzeniowej, utrzymują odpowiednie nawilżenie skóry, dzięki czemu jest ona jędrna i napięta. Są niezwykle istotnym składnikiem produktów dla niemowląt. Skóra narodzonego dziecka nie posiada w pełni wykształconego płaszcza hydrolipidowego. Zawartość ceramidów w produktach do pielęgnacji pozwala z jednej strony na jego właściwe budowanie, zaś z drugiej na wypełnianie funkcji ochronnej bardzo wrażliwej skóry niemowląt i dzieci.
Co ciekawe, ceramidy są produkowane w szybkim tempie, gdy rozpoczyna się naprawa bariery skórnej. Mogą również działać jako środki okluzyjne, w połączeniu np., z dimetikonem, w celu zmniejszenia przeznaskórkowej utraty wody i zapewnienia środowiska optymalnego do regeneracji.
Jak ceramidy działają na włosy?
Ceramidy występują także we włosach. Pełnią w nich rolę spoiwa pomiędzy komórkami włosów. Włosy, tak jak i skóra narażone są na oddziaływanie szeregu czynników uszkadzających, np. w wyniki promieniowanie UV, ale też zabiegów stylizacyjnych, jak np. prostowanie włosów, czy koloryzacja. Włosy również tracą jędrność i elastyczność. Ceramidy zawarte w odżywkach do włosów pomagają je zregenerować, odbudować i wygładzić.
czytaj więcej
Analizuj składy kosmetyków!
Aplikacja dostępna jest na telefonach z system Android oraz iOS. Wystarczy, że klikniesz poniżej w jeden z wybranych systemów, a zostaniesz przeniesiony bezpośrednio do sklepu, by móc pobrać aplikację na swój telefon.
