Retinoidy to grupa związków chemicznych, które są pochodnymi witaminy A. Ich najbardziej popularne formy to kwas retinowy, retinal, retinol oraz estry retinylu takie jak m.in. palmitynian retinylu, które stosowane są w produktach kosmetycznych. Wśród retinoidów wyróżniamy również takie, które dostępne są wyłącznie na receptę i często stosowane w leczeniu schorzeń dermatologicznych np. adapalen, izotretynoina lub tazaroten. Aby retinoidy spełniały swoje działanie muszą przejść konwersję w skórze, do kwasu retinowego, który jest najbardziej aktywną formą wykorzystywaną przez skórę.
Retinoidy mają szerokie zastosowanie w dermatologii i kosmetologii, głównie ze względu na swoje właściwości:
- przeciwtrądzikowe – ułatwiają złuszczanie martwych komórek naskórka, zapobiegają zatykaniu porów i rozwojowi bakterii;
- przeciwstarzeniowe – regulują cykl odnowy naskórka, poprawiają ukrwienie skóry, stymulują produkcję kolagenu i elastyny,
- depigmentacyjne – niwelują przebarwienia skóry,
- antyoksydacyjne – zwalczają wolne rodniki, które uszkadzają komórki skóry.
Retinal vs Retinol: co wybrać?
W kosmetologii najczęściej stosowanymi retinoidami są retinol (INCI: retinol) i retinal (INCI: retinal). Konwersja retinoidów do kwasu retinowego, który jest aktywną formą witaminy A, odbywa się w kilku etapach:
Estry retinylu → retinol → retinal → kwas retinowy.
Zarówno retinol jak i retinal wykazują korzystne działanie na skórę. Badania pokazują, że retinal jest bardziej skuteczny w redukcji zmarszczek, poprawie elastyczności skóry oraz w walce z trądzikiem. Retinal może wykazywać szybsze efekty w porównaniu do retinolu, ponieważ wykazuje skuteczność zbliżoną do kwasu retinowego, przy mniejszym ryzyku podrażnień w porównaniu do retinolu. Retinol również skutecznie wspiera regenerację skóry, przyczyniając się do wygładzenia zmarszczek i poprawy struktury skóry. Jednak zarówno retinol, jak i retinal mogą powodować podrażnienia, szczególnie na początku stosowania, dlatego ich wprowadzanie do pielęgnacji powinno być stopniowe.
A co z estrami retinylu?
Są to delikatne formy witaminy A, które wykazują głównie działanie nawilżające. Podczas ich stosowania ryzyko podrażnień jest minimalne. Wykazują także delikatne działanie przeciwstarzeniowe. Są to m.in. palmitynian retinylu (INCI: retinyl palmitate), octan retinyly (INCI: retinyl acetate) lub stearynian retinylu (INCI: retinyl stearate).
Na co zwrócić uwagę przy wyborze produktu z retinoidem?
Podczas wyboru produktu z retinoidami warto zwrócić uwagę na stężenie substancji aktywnej, aby dopasować je do swojego rodzaju skóry, potrzeb i stopnia tolerancji skóry na tę substancję. Warto przyjrzeć się produktowi i informacjom na nim zawartym np. czy preparat jest ustabilizowany (np. za pomocą nanocząstek). Istotne jest także opakowanie, najlepiej typu airless, które chroni retinoidy przed utlenianiem i rozkładem pod wpływem światła oraz powietrza. Dodatkowo, warto sprawdzić, czy produkt zawiera składniki nawilżające i łagodzące, aby zminimalizować potencjalne podrażnienia takie jak np. kwas hialuronowy lub ekstrakty roślinne.
Jakie stężenie wybrać?
Podczas wyboru produktu z retinoidami, kluczowe jest dobranie odpowiedniego stężenia substancji aktywnej, aby uzyskać oczekiwane efekty bez nadmiernego podrażnienia skóry. Dla osób rozpoczynających przygodę z retinoidami, zaleca się wybór produktów o niższym stężeniu, na przykład 0,1 lub 0,2% dla produktu z retinolem lub 0,05% dla produktu z retinalem, aby stopniowo przyzwyczaić skórę do działania tego składnika. Proces przyzwyczajania skóry do retinoidów może trwać nawet do 3 miesięcy. Po przejściu tego procesu i przyzwyczajeniu skóry, stężenie można stopniowo zwiększać. Ważne jest, aby zacząć od mniejszego stężenia i stopniowo je zwiększać, obserwując reakcję skóry i dostosowując częstotliwość aplikacji, aby uniknąć przesuszenia, zaczerwienienia lub łuszczenia się naskórka. Produkty różnią się między sobą formą czy stężeniem aktywnych składników, dlatego producenci wiedzą najlepiej jak powinny być stosowane. Zawsze należy stosować się do sposobu użycia i wskazówek zalecanych przez producenta.
Jak stosować retinoidy?
- Zawsze należy stosować kosmetyk zgodnie z zaleceniami i rekomendacjami producenta!
- Zacznij od niskiego stężenia
- Na początku stosuj produkt z retinoidem co 2 lub 3 dzień
- Aplikuj produkt na czystą, suchą skórę – wilgoć może zwiększyć ryzyko podrażnień
- Stosuj niewielką ilość – wystarczy wielkość ziarnka grochu na całą twarz
- Stosuj wysoką ochronę przeciwsłoneczną – retinoidy mogą zwiększać wrażliwość skóry na działanie słońca, dlatego stosuj kremy z filtrem nawet w pochmurne dni
- Nie stosuj retinoidów z innymi substancjami drażniącymi – substancje takie jak np. kwasy (AHA, BHA) lub niektóre formy witaminy C mogą zwiększyć ryzyko podrażnienia skóry.
Bibliografia:
- Czarnota, A. (2018). Retinoidy. mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii. Kosmetologia estetyczna, 7, 376.
- Retinal, retinol i inne retinoidy w kosmetykach – jak je wybrać, wprowadzać i stosować?, https://lostwithbotanicals.com/retinal-retinol-retinoidy-naturalne-kosmetyki, data dostępu: 20.08.2024